Բայց` մի քիչ էլ հումորով
Հումորի զգացում չունենալու դեպքում կատակախոսին կարելի է համարել նաեւ ցավագար, քանի որ ճշմարտությունը վերջինիս մենաշնորհն է: Հոգեբուժարանը ճշմարտախոսությունների փեթակ է: Հոգեբույժի ականջները դաստիարակվում են փիլիսոփայի պատվիրանով. “Ունկնդրի՛ր ճշմարտությունը”: Ստելը նրան թույլատրվում է հիվանդությունների պատմությունները շարադրելիս, ինչպես որ հիվանդանոցից դուրս, հանգստի ժամերին… սակայն դա անհնարին է իրագործել քուն մտնելուց հետո:
Բամբասում են, թե դամբարանների մեռելները երջանիկ են հետմահու: Մահամերձի հոգին ելքի վիզա է ստանում “պոստ ֆակտում”, անդրշիրիմյան կենցաղային ապաստան ստանալուց հետո:
Երջանկությունը գնահատում են հետին թվով, որովհետեւ ժամանակին չի սերտել թվաբանական աղյուսակը՝ ըստ որում հարկավոր է գումարել փոխադարձ բարեհաճությունը, հանել եսակենտրոնացումը, բազմապատկել քաղցրաթրթիռ զգայունությունները, բաժանել (կամ բաժանվել) զոքանչկեսուրական նկրտումներից:
Աշխատանքի գործընթացը, սիրվելու դեպքում, խաղի նմանությամբ, ցրում է ուտելու անհարկի ախորժակը (անհարկի, երբ ուտելու բան չկա) … մեզ տալով ուտելու հնչուն միջոցները: (Հնչուն, քանի որ թղթադրամները կարծրասրտությունից վերածվել են կորնչելի մետաղադրամների):
Ծիծաղը օգուտ է լյարդին, բայց վնաս է ստամոքսին, քանի որ աշխատանքի դիմաց վճարում են ըստ իրենց լայնափորության: “Կարիք” բառն առաջացել է “կար” (բայց հիմա չիք) սոցիալական բառաբարդությամբ: “Չ”-ն ամոթից մտել է տողի տակ: Այս մեկնաբանության մասին երկու կար-ծիք լինել չի կարող:
Մշտապես երջանիկ է նա, ով շուտափույթ մոռանում է ներկա-անցնող վայրկյանի դժբախտությունը: Քեֆ անողին՝ թե որ քեֆ ծնողը պակասի, դանակավորի մոտ՝ կլիմաքսի մեջ հայտնված հավը կլինի մեղավոր: Արջերը ձմռանն են երկար քնում, ճնճղուկներն ամռանն են քիչ քնում: Երջանկությունը դուրս է գալիս սրտից եւ ֆիզիոլոգիական ապաստան է գտնում ստամոքսի մեջ՝ ճարպաշերտերով պաշտպանվելու համար սրտակեղեք շրջապատից:
Հայարիական տեսության մեջ ասվում է՝ “Ճանաչի՛ր քո մեծագույն թշնամուն, որը՝ ունայնությունը՝ սինն է: Կիսակույր ես, եթե չունես դրա ճանաչման ներհայեցողություն, բայց սինը կարող ես գտնել ուրիշի մեջ”: Երջանկությունն էլ “կիսակույր” պատճառահետեւանքային կապ ունի… Իսկ երջանիկ լինելու հանգամանքը հայ-արիների մոտ համարվում է շարունակական երեւույթ՝ “Միշտ ձգտի՛ր երջանկության: Երջանկությունը վաղանցիկ ոգեմտացնծության վիճակ է՝ պայմանավորված գոյիմաստական հաղթանակներով: Որքան բազում եւ հարաճուն են հաղթանակները, այնքան տեւական է երջանկության զգացումը: Դու՛ ես քո դժբախտության պատճառը եւ երջանկության երաշխավորը”: Այսպես, իրոք, սթափությունն է ներկա, եւ ցրվում են մշտագո ամպերը:
Ամպամած գիշերին, անցնելով անթափանց վարագույրի հետեւը, աստղերը հետաձգում են երկրաբնակների համար նախատեսված անվճար ներկայացումը: Շնորհակալ են միայն աստղագետները՝ լրացուցիչ հանգստյան գիշերի համար, թեեւ իրենց աստղագուշակությամբ նմանապես պարտավոր էին կանխատեսել ասենք՝ մարդակուլ-մարդահամար “Չիպ”-ի աղետը: “Չիպ”-ից հրաժարված հավի կորեկապատկեր երազը համարեցին պետական հանցագործություն, եւ աղվեսի թելադրանքով աքլորը նրան դատապարտեց հետմահու բանտարկության չիպավորվածի ստամոքսի մեջ: “Չիպ”-ի թագավորության ժամանակ, միմյանց հետ ծանոթանալիս, անուն-ազգանուն եւ նույնիսկ հայրանունի փոխարեն պիտի ասեն իրենց թվահամարակալումը: Նույնիսկ հիվանդությունները եւ սեռական… ամեն բան համար ունեն… գուցե երջանիկ համարներ:
Ով մոռանա իր համարը, զույգ ձեռքերը թուլանան: Ով հիշի ուրիշի համարը, փեշի մեջ քար կկուտակի եւ մոռացած կլինի նաեւ ավետարանական միջադեպը:
“Չիպ”-երին նաեւ ասել են չիք: Եվ չիքչիպերը կզրկվեն դրամակերպ մանանայից՝ Աստծո աշխարհիկ տեղակալ թագավորի դեկրետի համաձայն, հիշենք՝ “գաղտնի տեղակալ թագավորի”, եւ տիկին բյուջեն կծածկի գոտուց ներքեւ իր մշտադալար ճեղքվածքը: Արտասահմանյան օրինավոր չիքչիփերը, իրենց բարոյական աջակցությամբ (քանզի փողը չիպչիպերի մոտ է), կօգնեն սովահար, տեղացի չիքչիփերի աղեստամոքսային համակարգի խախտումները կարգավորելու գործընթացին:
Ի տարբերություն մարդասպանների՝ մեր հարազատ չիքչիպերը կդատապարտվեն դանդաղագործ մահապատժի: Սովաբուժության շնորհիվ նրանք կազատվեն ապրելու հիվանդությունից: Սրան կնպաստեն մեր օտարապաչան եւ սեփականակծան չիպչիպերը…
Այսպես էլ կբազմանան: Երբ հաչիփները հափչիվակերպ փռշտան, եւ չիքչիփերը նրանց չասեն՝ առողջություն, ապա հավանական է, որ երկրում սկսվի քաղաքացիական պատերազմ ու էլ չլինի երջանկություն: Ու դրանից խուսափելու համար՝ կկազմակերպվի հարեւանային պատերազմ, եւ չիքչիփերը կմեկնեն ռազմաճակատ՝ հետմահու շքանշան ստանալու հույսով: Իսկ շքանշանները կմոռացվեն նրանց գերեզմաններից չիփանտեղյակ որդերի կողմից: Չոփչոփիկ հաչիփները, կուշտուկուռ ուտելուց հետո, իրենց ճենճոտված ձեռքերը կլվանան պիղատոսավարի: Այդ առիթով իրենց հավերին նվիրած երգը չիպադրբեջանցիները կերգեն հետեւյալ կերպ. “Չիպ-չիպ չիվալարըմ…”: Եվ նրանց հավերը կբուժվեն վաղաժամ կլիմաքսից:
“Չիպ”-ը շուռ տված բիճ է, որ ձգտում է իշխանության՝ հանուն “միլիոն, միլիոն, միլիոն թաքիխ ռոզ… (կամ թաքիխ բոզ)”: Մինչ Պեպոն պիտի երգի. “Վայ էն մարդուն էս աշխարհում, որը խաչչիփ հաց է ուտում”՝ միջազգային կաշառատվությանը առնվազն 3 միլիոն դոլարի ծախսի տակ գցելով, — մի թիվ, որ համարյա համընկնում է մի ազատ-անկախ հանրապետության բնակչության ստամոքսաքանակին:
Խափշիկներն անգամ (համարյա խափչիպիկները) պիտի զարմանան, որ համաշխարհային պատմության մեջ, չիպավազքի մարզաձեւում, չնայած որ քիչ են, բայց… 2-րդ տեղն են գրավում հնամենի կովկասցիները:
“Ժավելի սպիրտ…”, — հայն է տալիս՝ շրջիկ վաճառողը: “Հաճելի սպիրտ…”, — լսում են հայրենասիրական ճառերից հոգնած ու կախընկած ականջները: Քիթը նմանապես կախվում է՝ ընդամենը երջանկության հոտն առավ: Բերանը կորցրեց իր հումորաձիգ ժպիտը, կամ պիտի…կամ՝ չիպ-պիտի…
Արամ Ավետյան
“Լուսանցք” Թիվ 133, հունվարի 22 — 28, 2010թ.
ՎԱՀԱԳՆԱԿԱՆՉ 
Թողնել պատասխան