Ի՞նչ են այսուհետեւ թաքցնելու ՀՀ ԳԱԱ հումանիտար բաժանմունքի «տերերը»

«Լու­սանց­քը» հետեւո­ղա­կա­նո­րեն շա­րու­նա­կե­լով իր լրագ­րո­ղա­կան հե­տաքն­նութ­յու­նը, Լոս Ան­ջե­լե­սից ստա­ցավ ՀՀ ­գի­տութ­յուն­նե­րի ազ­գա­յին ա­կա­դե­միա­յի հու­մա­նի­տար բա­ժան­մուն­քի ս.թ. ապ­րի­լի 7-ի «պատ­մա­կան» ո­րո­շու­մը՝ ա­մե­րիկ­յան հա­յա­գի­տութ­յան տա­րա­ծած հա­կա­հայ­կա­կան տե­սա­կետ­նե­րի մա­սին:

Փաս­տա­թուղ­թը մեզ տրա­մադ­րել են Լոս Ան­ջե­լե­սում մեր հա­մա­կիր­նե­րը, ո­վքեր այն ձեռք են բե­րել «պատ­մա­բան», ՀՀ ­ԳԱԱ ար­տա­սահ­ման­յան ան­դամ Ռի­չարդ Հով­հան­նիս­յա­նի ան­մի­ջա­կան շրջա­պա­տից:

Մեր ըն­թեր­ցող­ներն ի­հար­կե գի­տեն, որ սույն «գեր­գաղտ­նի» փաս­տա­թուղ­թը ա­կա­դե­միա­յի հու­մա­նի­տար բա­ժան­մուն­քի պա­տաս­խա­նա­տու ա­կադ. Վլա­դի­միր Բար­խու­դար­յա­նը խստո­րեն պա­հում էր հան­րութ­յու­նից, նույ­նիսկ՝ բա­ժան­մուն­քի ան­դամ­նե­րի մեծ մա­սից: Նա հա­մա­ռո­րեն մեր­ժում էր այն հրա­պա­րա­կել՝ հա­կա­ռակ այն հրա­պա­րա­կե­լու ԱՄ­Ն-ում եւ Հա­յաս­տա­նում հնչած բազ­մա­թիվ բո­ղոք­նե­րի եւ պա­հանջ­նե­րի, ո­րոնց մի մա­սը տեղ գտավ մեր թեր­թի նա­խորդ հա­մար­նե­րում:

Հի­մա որ քա­մուն ենք տա­լիս Վլ. Բար­խու­դար­յա­նի եւ բա­ժան­մուն­քում նրա հան­ցա­կից­նե­րի ա­մո­թույ­քը ծած­կող այս «թզի տերեւը», այ­սու­հետեւ ինչ­պե՞ս­ են սույն պա­րոն­նե­րը ծած­կե­լու «կու­սութ­յու­նից» զրկված ի­րենց մեր­կութ­յու­նը (խնդրում ենք ար­վա­մո­լա­կան մի­տում­ներ չփնտրել մեր հար­ցադր­ման մեջ):
«Լու­սանցք»

Այսպիսով, ներկայացնում ենք ՀՀ ­ԳԱԱ հու­մա­նի­տար բա­ժան­մուն­քի կար­ծի­քը Լոս Ան­ջե­լե­սում լույս տե­սած հա­յոց պատ­մութ­յան անգ­լե­րեն երկ­հա­տոր­յա­կի մա­սին:

ՀՀ ­ԳԱԱ հու­մա­նի­տար բա­ժան­մուն­քը ստա­ցել է բազ­մա­թիվ բո­ղոք­ներ 1988թ. Լոս Ան­ջե­լե­սում լույս տե­սած հա­յոց պատ­մութ­յան երկ­հա­տոր­յա բու­հա­կան դա­սագր­քի մա­սին:

Հու­մա­նի­տար բա­ժան­մուն­քը հան­գա­մա­նո­րեն քննե­լով նշյալ դա­սագր­քի բո­վան­դա­կութ­յու­նը՝ հան­գել է հետեւյալ եզ­րա­կա­ցութ­յան.
1. Երկ­հա­տոր­յա­կում տեղ են գտել գի­տա­կան աշ­խար­հում ար­դեն հնա­ցած ու մեր­ժե­լի բազ­մա­թիվ տե­սա­կետ­ներ ինչ վե­րա­բե­րում է հայ ժո­ղովր­դի ծագ­ման, Հայ­կա­կան լեռ­նաշ­խար­հում հայ ժո­ղովր­դի բնի­կութ­յան, Ու­րար­տո­ւի պե­տութ­յան ոչ հայ­կա­կան էութ­յան եւ այլ հար­ցե­րի մա­սին, ո­րոնց վե­րա­բեր­յալ հայ եւ հա­մաշ­խար­հա­յին պատ­մա­գի­տա­կան միտ­քը կա­տա­րել է բազ­մա­թիվ ճշգրտում­ներ ու ան­հեր­քե­լի ա­պա­ցույց­նե­րով հիմ­նա­վո­րել նման տե­սա­կետ­նե­րի սխա­լա­կա­նութ­յունն ու ոչ գի­տա­կա­նութ­յու­նը:
2. Երկ­հա­տոր­յա­կում տեղ են գտել հայ ժո­ղովր­դի հա­մար պաշ­տե­լի, հա­յութ­յան խորհր­դա­նիշ դար­ձած անձ­նա­վո­րութ­յուն­նե­րի հաս­ցեին ուղղ­ված վի­րա­վո­րա­կան ու ան­հիմն ար­տա­հայ­տութ­յուն­ներ, ինչ­պես Մով­սես Խո­րե­նա­ցու ան­ձի վար­կա­բեկ­ման խիստ դա­տա­պար­տե­լի փոր­ձը Ռ. Թոմ­սո­նի կող­մից, նաեւ՝ հայ­կա­կան քա­ղա­քակր­թութ­յան նսե­մա­ցու­մը, ինչ­պես դա ա­րել է Ջ. Ռա­սե­լը՝ հայ­­կա­կան քա­ղա­քակր­թութ­յունն ու մշա­կույ­թը ա­ծանց­ված հայ­տա­րա­րե­լով ի­րա­նա­կան քա­ղա­քակր­թութ­յու­նից եւ մշա­կույ­թից, Ռ. Սյու­նու կող­մից հա­յոց հայ­րե­նի­քի մա­սը կազ­մող Արեւմտա­հա­յաս­տա­նի փո­խա­րի­նու­մը «Արեւել­յան Ա­նա­տո­լիա» քա­ղա­քա­կան տեր­մի­նով եւ այլն:
3. Ո­րո­շա­կի ա­ղա­վաղ­վել է նաեւ հայ ժո­ղովր­դի նոր եւ նո­րա­գույն պատ­մութ­յու­նը, ո­րոնց մա­սին գրած հե­ղի­նակ­նե­րի մոտ նկատ­վում են վառ ար­տա­հայտ­ված հա­կա­կո­մու­նիս­տա­կան մի­տում­ներ եւ հա­կա­ռու­սա­կան տրա­մադ­րութ­յուն­ներ, ո­րոնք այ­սօր, 21-րդ ­դա­րի ա­ռա­ջին տաս­նամ­յա­կի ա­վար­տին, հայ ժո­ղովր­դի պատ­մու­թ­յան հա­մա­տեքս­տում ան­հա­րիր են ամ­բող­ջո­վին: Պատ­մա­գի­տութ­յու­նը հայտ­նա­պես ծա­ռա­յեց­վել է ոչ գի­տա­կան, ա­վե­լի շուտ՝ քա­­ղա­քա­կան հե­ռա­հար նպա­տակ­նե­րի, ինչն ա­նըն­դու­նե­լի ենք հա­մա­րում:

Հա­յոց պատ­մութ­յան լո­սան­ջե­լես­յան երկ­հա­տոր բու­հա­կան դա­սագր­քում տեղ են գտել նաեւ բազ­մա­թիվ անճշ­տութ­յուն­ներ տե­ղե­կութ­յուն­նե­րում, թվա­կան­նե­րում, ա­նուն­նե­րում եւ այլն:

Ել­նե­լով վե­րոնշ­յալ նկա­տա­ռում­նե­րից՝ ՀՀ ­ԳԱԱ հու­մա­նի­տար բա­ժան­մուն­քը իր խիստ վրդով­մունքն է հայտ­նում հա­յոց պատ­մութ­յան հիշ­յալ բու­հա­կան դա­սագր­քում տեղ գտած մի­տում­նա­վոր խե­ղաթ­յու­րում­նե­րի առ­թիվ եւ գտնում է, այս հա­տոր­նե­րի հե­տա­գա օգ­տա­գոր­ծու­մը մե­ծա­պես վնա­սա­կար է իս­կա­կան պատ­մա­գի­տութ­յան եւ հա­յութ­յան շա­հե­րի տե­սա­կե­տից, հատ­կա­պես նկա­տի ու­նե­նա­լով այն, որ շա­րու­նա­կում է տա­րած­վել օ­տար շրջա­նակ­նե­րում:

Բա­ժան­մուն­քը կոչ է ա­նում երկ­հա­տոր­յա­կի հե­ղի­նակ­նե­րին եւ խմբագ­րին՝ հիմ­նո­վին վե­րա­նա­յել գրքի բո­վան­դա­կութ­յու­նը՝ այն վե­րախմ­բագ­րե­լով գի­տա­կան ճիշտ հի­մունք­նե­րի եւ հա­յա­գի­տութ­յան վեր­ջին նվա­ճում­նե­րի հաշ­վա­ռու­մով, զգո­նութ­յուն եւ զգու­շութ­յուն դրս­եւո­րել հա­յոց պատ­մութ­յան նվիր­ված հա­տոր­նե­րի հե­տա­գա հրա­տա­րա­կութ­յուն­նե­րի ժա­մա­նակ:   

Երեւան, 7 ապ­րի­լի, 2009թ.

«Լուսանցք», թիվ 110, Հունիսի 26- Հուլիսի 2, 2009թ.